Loading...
 Start Page

ΠΑΛΑΙΟΣ Ι. ΝΑΟΣ

Πριν τον 5ο αιώνα

ο Ναός του αγίου Ανδρέα βρίσκεται μέσα στο κάστρο των Πατρών

διαβάστε περισσότερα

5ο αιώνα

κτίζεται ο Ναός του αγίου Ανδρέα στη σημερινή θέση σε σχήμα βασιλικής

διαβάστε περισσότερα

1205

εγκαθίστανται γάλλοι μοναχοί

13ο αιώνα

μοιάζει με ισχυρό οχυρωμένο μοναστήρι

διαβάστε περισσότερα

5 Ιουνίου 1429

ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος παραλαμβάνει στο ναό τα κλειδιά της πόλης

διαβάστε περισσότερα

1571

καταστρέφεται από τους Τούρκους

διαβάστε περισσότερα

1664-1714

σεισμοί κάνουν μεγάλες καταστροφές

διαβάστε περισσότερα

1770-1780

οι λεηλασίες των Τούρκων μετά τα Ορλωφικά αφήνουν τον ναό σε ερείπια

διαβάστε περισσότερα

1836-1843

Κτίσιμο του Ναού στη σημερινή του μορφή

διαβάστε περισσότερα

1988

Εργασίες καθαρισμού και στερεώσεως από την Εφορεία Αρχαιοτήτων

2006

Ανακαίνιση με την συνδρομή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος

ΠΑΛΑΙΟΣ Ι. ΝΑΟΣ

Η Ιστορία του Ναού

Πριν τον 5ο αιώνα

Ο πρώτος Ναός προς τιμή του Αποστόλου Ανδρέου κτίστηκε στην Ακρόπολη μέσα στο κάστρο των Πατρών και ήταν αρχικά αφιερωμένος στον Άγιο Ανδρέα, στην Αγία Σοφία και σε έναν άγνωστο άγιο. Σύμφωνα με αναφορά του Άγγλου περιηγητή Dodwell ο παραλιακός ναός του Αγίου κτίστηκε πάνω σε ερείπια του ναού της Δήμητρας. Η αναφορά του αυτή στηρίζεται στον Παυσανία που αναφέρεται σε ένα ναό της (αρχαίας θεότητας) Δήμητρας και μια πηγή χρησμών κοντά στη θάλασσα. Λόγω του ότι το δάπεδο του Ναού αποτελείται από πλούσια μάρμαρα που έχουν παρθεί από κάποιο αρχαίο κτήριο υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είναι κτισμένη πάνω στα ερείπια του. Η πηγή που υπάρχει στο πλάι του ιερού Ναού προσδιορίζει το μέρος γιατί είναι ακριβώς όπως την περιγράφει ο Παυσανίας.

Τον 5ο αιώνα

Ο αρχικός Ναός κτίστηκε γύρω στα τέλη του 5ου αιώνα μ.Χ. σε σχήμα βασιλικής και ήταν λαμπρό οικοδόμημα. Ο Ναός ήταν θεατός στην αντίπερα όχθη του Πατραϊκού κόλπου. Στο Ναό αυτό προσκύνησε ο Βασίλειος ο Α΄ο Μακεδών πριν γίνει αυτοκράτορας και μάλιστα ο μοναχός που εγκαταβίωνε στον Ιερό Ναό διείδε το μέλλον του.

Τον 13ο αιώνα

Τον 13ο αιώνα ο ναός παρουσίαζε την όψη ισχυρού οχυρωμένου μοναστηριού με πύργους στις γωνίας για να προστατεύεται από τις πειρατικές επιδρομές. Το 1205 μετά το τέλος της Δ΄Σταυροφορίας οι Φράγκοι κατέλαβαν την Αχαϊα. Μέλημα τους ήταν να εγκαταστήσουν στο Ναό Γάλλους μοναχούς οι οποίοι εξέλεξαν ως Αρχιεπίσκοπο Πατρών τον ομογενή τους Άνζελμο την οποία επικύρωσε ο Πάπας Ιννοκέντιος ο Γ΄. Ο διαπρεπής Βυζαντινολόγος Διονύσιος Ζακυνθηνός αναφέρεται στο ότι ο Ναός του Αγίου Ανδρέα παρουσίαζε όψη μοναστηριού.

5 Ιουνίου 1429

Μπροστά στο Ναό αυτό στις 5 Ιουνίου 1429 ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος παρέλαβε τα κλειδιά της πόλεως. Την εποχή των Παλαιολόγων αποδόθηκε ο Ναός πάλι στους Ορθοδόξους.

1571

Πολλές καταστροφές επήλθαν στο ναό στις 9/10/1571 κατά την μάχη μεταξύ Πατρινών και Τούρκων αλλά και από μεταγενέστερους σεισμούς.

1664 - 1714

Το 1676 ο περιηγητής Ουέλερ αναφέρει ότι το 1676 αναφέρει ότι ο Ναός ήταν ερειπωμένος κάτι που πιθανόν οφείλεται στο μεγάλο σεισμό του 1664 που έπληξε την περιοχή . Σίγουρα όμως ο σεισμός του 1714 στον οποίο σύμφωνα με χρονικό κατέρρευσαν οι νάρθηκες των ναών και σχίσθηκαν οι πύργοι του κάστρου.

1770 - 1780

Το 1770 η ατυχής εξέγερση των Ελλήνων με τη βοήθεια των Ρώσων (Ορλωφικά) και οι λεηλασίες που επακολούθησαν εκ μέρους των τουρκαλβανών1 κατέστρεψαν ότι είχε απομείνει από την βασιλική του Αγίου Ανδρέου. Σύμφωνα με τον Πουκεβίλ 2 «Η τουρκική αδιαλλαξία κατέστρεψε τη βασιλική που ήταν πολυτελές έργο της γενναιοδωρίας των Χριστιανών αυτοκρατόρων και δεν έμενε στους Έλληνες για να προσευχηθούν, παρά μόνο αυτό το εύθραυστο οικοδόμημα…»

Ο Dodwell ακόμα υπογραμμίζει3: «Οι Έλληνες έχουν κάνει μεγάλες προσφορές στους Τούρκους έτσι ώστε να τους δοθεί άδεια να ξανακτίσουν (την Εκκλησία) αλλά δεν κατόρθωσαν να την αποσπάσουν. Ποτέ δεν τους επιτρέπεται να κτίσουν νέες εκκλησίες ή να επισκευάσουν παλιές εκτός αν δοθεί ειδική χάρη και ένα μεγάλο ποσό χρημάτων ως φιλοδώρημα. Οι Έλληνες εν τούτοις είναι πάντα έτοιμοι να συνεισφέρουν γενναιόδωρα σε οτιδήποτε τείνει προς την υποστήριξη της θρησκείας τους. Η εκκλησία του Αγίου Ανδρέου απολαμβάνει μεγάλου σεβασμού, καθώς πιστεύεται ότι περιέχει τα όσια λείψανα του Αποστόλου. Κατά την ημέρα της εορτής του όλοι οι Έλληνες της Πάτρας και των γειτονικών χωριών προσέρχονται στα ερείπια για να προσευχηθούν. Κάθε βράδυ ανάβονται κεριά σ΄ ένα υπόστεγο, κοντά στο οποίο θεωρείται ότι έχει ταφεί το σώμα του Αποστόλου.»

1836 - 1843

Ο σημερινός ναός ανεγέρθηκε μεταξύ των ετών 1836-1843. Είναι βασιλική έργο του εκ Θεσσαλονίκης διάσημου Αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. Οι ολόσωμες εικόνες των Πατριαρχών της Παλαιάς Διαθήκης στην οροφή είναι του Δημ. Κ. Βυζαντίου Χατζηασάνη, ο οποίος ήρθε στην Πάτρα το 1848 και δίδαξε ζωγραφική.

Το 1872 αναμορφώθηκε ο τάφος του Αποστόλου ενώ το 1885 κατασκευάστηκε το τέμπλο. Οι αγιογραφίες στους τοίχους του ναού που απεικονίζουν την ζωή και τα θαύματα του αγίου είναι του Ανδρέου Πριονά, επιφανούς πατρινού καλλιτέχνη όπως και οι ιεράρχες στην κόγχη του Ιερού της εκκλησίας πίσω από την αγία Τράπεζα.

Οι δεσποτικές εικόνες του τέμπλου είναι έργο του σημαντικού αγιογράφου Ιωαννικίου Καυσοκαλυβίτου. Στο Ιερό του Ναού υπάρχουν ένα ψηφιδωτό του Αγίου Ανδρέου και ένα ακόμη του επισκόπου Ραβέννας Μαξιμιανού ο οποίος είναι χειροτονηθεί στην Πάτρα. Στο Ναό υπάρχει εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου έργο του Επαμεινώνδα Θωμόπουλου. Η προτομή του ιστορικού Στεφάνου Θωμόπουλου βρίσκεται στο χώρο απέναντι από την είσοδο του παλιού ιερού Ναού του Αγίου Ανδρέου.

Η επαργύρωση της εικόνας πάνω στο τάφο του Αγίου είναι έργο του καλλιτέχνη Γιώρμα.

(κείμενα του Σπυρίδωνος Γκουρβέλου-Φιλολόγου-Θεολόγου, τόμος για τα 100 χρόνια από τη θεμελίωση του Ιερού Ναού του Αποστόλου Ανδρέα Πατρών, έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών, 2008))

Αναφορές

  1. Ως τουρκαλβανοί αναφέρονται οι στρατιωτικές ομάδες Μουσουλμάνων Αλβανών (Albanais mahométans κατά τον Πουκεβίλ) που χρησιμοποιήθηκαν από τους Τούρκους για την καταστολή της επανάστασης των Ορλωφικών. Την άρχική άφιξή τους ακολούθησε η κάθοδος και άλλων συμμοριών στην Πελοπόννησο με τα τραγικά αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε τις πάρα πολλές σφαγές και τις λεηλασίες.
  2. Pouqueville, F.-C.-H.-L. Voyage de La GrèCe. Deuxième édition, revue, corrigrée et augmentée, Chez Firmin Didot, père et fils, 1827.
  3. Dodwell, Edward, et al. A Classical and Topographical Tour through Greece : During the Years 1801, 1805, and 1806. , Illustrated by J. Walker et al., 1819

Φωτογραφίες

Φωτογραφίες

Ο παλαιός Ιερός Ναός το 1907 (απεικόνιση σε carte postale της εποχής)
Ο παλαιός Ιερός Ναός το 1907 (απεικόνιση σε carte postale της εποχής)
Άποψη του παλαιού Ιερού Ναού κατά τις αρχές του 20ου αιώνα
Άποψη του παλαιού Ιερού Ναού κατά τις αρχές του 20ου αιώνα
Σημερινή όψη Ναού
Σημερινή όψη Ναού
ο Παλαιός Ιερός Ναός 30-11-2024
ο Παλαιός Ιερός Ναός 30-11-2024
Εσωτερικό παλαιού Ιερού Ναού
Εσωτερικό παλαιού Ιερού Ναού
Τάφος  Αγίου Ανδρέου- παλαιός Ιερός Ναός
Τάφος Αγίου Ανδρέου- παλαιός Ιερός Ναός
Copyright © 2025 Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέα - Πολιούχος Πατρών